بسیاری از ساختمان های قدیمی تهران در نمای خارجی یک بالکن دارند. این بالکن‌ها غالباً یک دهانه از نما را به خود اختصاص می‌دهند و متناسب با اندازۀ آن در بیشتر موارد- به خصوص در مواردی که دهانۀ بالکن‌دار از سایر دهانه‌ها کوچک‌تر باشد- یک پنجره دارند. البته برخی از نمونه‌ها دارای دو یا حتی سه پنجره هستند، اما به طور معمول و در تمام موارد، حداقل یکی از پنجره‌های متصل به بالکن به شکل در-پنجره است که امکان دسترسی به بالکن را فراهم می‌آورد. در مواردی که دهانه‌ای دارای سه پنجره باشد، تنها پنجرۀ وسط که بزرگ‌تر نیز هست، کارکرد در را نیز دارد. بسیاری از بالکن‌های این نوع بناها فاقد سقف هستند و نمونه‌های کمتری به شکل مسقف ساخته شده‌اند . بسیاری از بالکن‌های مسقف، کوچک و به اندازۀ یک دهانه وسعت دارند و بخش‌های دیگر . تعداد کمتری از ساختمان‌ها دارای ایوان ممتد ستون دار هستند . ایوان‌های ممتد یا سراسری در بیشتر موارد مسقف هستند، اما در موارد اندکی نیز بدون سقف ساخته می‌شدند .
در بیشتر موارد، حفاظ بالکن جان پناه یا دست انداز بالکن را با لوله‌های ساده یا نرده‌های فلزی طراحی شده اما نسبتاً ساده درست می‌کردند و تنها در مواردی انگشت شمار، از نرده حفاظ شکل یافته و دارای ترکیبی چشم‌نواز و حجمی زیبا بهره می‌بردند. همچنین به ندرت از سطوح یا دیوارهای مشبک و طراحی شده استفاده می‌کردند. نمونۀ یکی از بخش‌های پیشین را که جان پناه آن به کمک سطحی با مصالح بنایی و با نقشی هندسی ساخته شده و از موارد بسیار کمیاب به شمار می‌آید، نشان می‌دهد.
بیشتر بالکن‌هایی که در این‌گونه بناها (بناهای مجاور خیابان‌ها و گذرگاه‌های عمومی) ساخته شده‌اند، تقریباً هیچ‌گاه به درستی مورد استفاده قرار نگرفته‌اند، زیرا کمتر کسی به سهولت می‌توانست در بالکنی که رو به گذرگاهی عمومی بود و از آنجا مورد مشاهده قرار می‌گرفت، با آرامش و راحتی بنشیند، به خصوص آن که جان پناه‌های فلزی نیز نه تنها هیچ‌گونه حفاظ و فضای پوشیده‌ای در بالکن پدید نمی‌آورد، بلکه در بسیاری از خانه‌ها، ساکنان حتی نمی‌توانستند درهای واقع در بالکن‌ها را باز نگه دارند، زیرا از خیابان و گذرگاه، داخل اتاق دیده می‌شد. تنها در مواردی بسیاری معدود امکان داشت برخی از افراد- به ویژه افراد بزرگسال- اندک زمانی را در آنجا بگذارنند.
با توجه به آنچه در این مورد گفته شد، نحوۀ استفاده از بالکن‌ها را می‌توان به دو گروه عمده طبقه‌بندی کرد: نخست بالکن‌هایی که چندان مورد استفاده قرار نمی‌گیرند و تبدیل به فضایی بی‌مصرف یا انبار یا محل کولر و امثال آن شده و غالباً چهره و نمایی زشت برای ساختمان و شهر پدید می‌آورند؛ و گروه دوم، بالکن‌هایی که فضای آن‌ها مورد بهره‌برداری قرار می‌گیرد. در این مورد با استفاده از مواد و مصالح گوناگون و متنوعی مانند حصیر، ایرانیت و غیره، حصاری گرداگرد بالکن ایجاد می‌شود تا بتوان از فضای آن استفاده کرد. به این ترتیب این عنصر، یعنی بالکن با جان پناه نرده‌ای را می‌توان یکی از اقتباس‌های نادرست در معماری ایران دانست که نحوۀ طراحی و ساخت آن پس از گذشت بیش از نیم قرن هنوز به طور کامل با فرهنگ و جامعۀ ما آمیخته نشده و ساختاری مناسب نیافته و حتی در مواردی کمابیش با همان خصوصیات کالبدی آغازین ساخته می‌شود.
