پنجره های ساختمان اقسام مختلف دارند، به علت آن که پنجره معمولاً جزئی از نما است، لذا در هنگام طراحی، تأثیرات متقابلی را که پنجره و کل نمای ساختمان بر روی یکدیگر می گذارند باید در نظر داشت.پنجره ها برحسب نکات زیر دارای انواع متنوعی هستند.
محل قرارگیری
تعداد لنگه و طریقه باز و بسته شدن
مصالح شامل پنجره آلومینیومی یا پنجره دوجداره upvc
نحوه ساخت و مشخصات ظاهری
ابعاد و اندازه
مشخصات ویژه
برای انتخاب نوع پنجره با توجه به این که در نمای خارجی ساختمان به کار می رود، رعایت نکات معمارانه از اهمیت بسزایی برخوردارند. علاوه بر آن به دلیل تأثیر نیروهای محیطی (مانند اقلیم، تابش آفتاب، صوت، مناظر خارجی و ...) انتخاب پنجره مناسب را دشوارتر می نماید.
1) انتخاب پنجره برحسب محل قرارگیری
مهمترین عامل انتخاب نوع پنجره محل قرارگیری پنجره است. در نگاه کلی پنجره به دو گروه زیر تقسیم می شوند.
پنجره های خارجی: برای استفاده از نور طبیعی و مناظر و همچنین تهویه پنجره را در نمای ساختمان (شمال، جنوب، شرق و غرب) مشخصات آن می تواند تغییر کند.
پنجره داخلی: بعضی اوقات به منظور استفاده از نور درجه دوم از سایر فضاهای ساختمان از پنجره های داخلی سود می بریم. این گونه پنجره ها از طریق نورگیرها (پاسیو) نور را به اتاق می رسانند.
2) تعداد لنگه و نحوه باز و بسته شدن
براساس ویژگی های نما و همچنین به منظور تنظیم ورود هوا پنجره را به لنگه های متعدد تقسیم می کنند. لنگه های پنجره ممکن است ثابت (فقط جهت استفاده از نور طبیعی روز و ایجاد دید مناسب) و یا بازشو (برای ایجاد تهویه) در فضای داخلی باشند.
طراحی لنگه های پنجره از نظر نحوه باز و بسته شدن به چهار دسته زیر تقسیم می شوند:
پنجره های لولایی
پنجره های محوری
پنجره های کشویی
پنجره های مرکب
به دلیل تنوع فراوان پنجره ها، انتخاب نوع پنجره از این حیث بستگی به معماری داخلی ساختمان و نحوه پیش بینی شده برای تهویه فضای داخل دارد.
3) مصالح مورد استفاده در پنجره ها
تاریخ ساخت پنجره با چوب آغاز می شود به علت محدودیت های ناشی از طبیعت چوب و همچنین با پیشرفت تکنولوژی، به ترتیب پنجره ها را با پروفیل های فولادی، آلومینیوم و سپس پلاستیک ساختند هر یک از مصالح فوق به همراه مزایای خاص خود محدودیت هایی نیز به همراه دارند که زیر به آن اشاره خواهد شد.
پنجره چوبی: پنجره های چوبی از زیبایی و اصالت فراوانی برخوردارند. تکنولوژی امروز به ما این اجازه را داده است که بتوانیم نقایص طبیعی چوب مانند باد کردن و یا پوسیدن و حمله حشرات و قارچ ها را برطرف نماییم. پنجره های چوبی گرانتر و حجیم تر از انواع دیگر هستند و انتخاب آن ها بستگی به سایر مصالح به کار رفته در نما دارد. این پنجره ها به کمک تسمه های فلزی و یا گوه های چوبی به دیوار متصل می شوند.چون پنجره های چوبی خاصیت امنیتی و حفاظتی کمتری دارند این ضعف پنجره های چوبی به کمک حفاظ پنجره آهنی یا استیل قابل جبران است.
پنجره فولادی: پنجره های فولادی به علت استحکام و ظرافت و همچنین سرعت در اجرای کار از محدودیت زیادی برخوردارند. به منظور جلوگیری از زنگ زدگی فولاد آن ها را رنگ آمیزی می کنند. اتصال قطعات به کمک جوشکاری انجام می شود و برای متصل کردن پنجره به دیوار از تسمه های جوش شده به قاب استفاده می شود.
پنجره آلومینیومی: توسعه آلومینیوم در صنعت ساختمان به علت دو ویژگی منحصر به فرد آن است. اول عدم نیاز به رنگ آمیزی به علت آن که هرگز آلومینیوم زنگ مخرب نمی زند. بنابراین، از آن می توان در مناطق فوق العاده مرطوب بدون نیاز به نگهداری زیاد استفاده کرد. دوم به دلیل توانایی ایجاد پروفیل هایی با اشکال پیچیده از این مصالح می توا پنجره هایی با هوابندی بسیار مطلوب ساخت. به منظور افزایش توان مکانیکی این مصالح معمولاً از میلگردهای فولادی استفاده می شود. پنجره های آلومینیومی به کم تسمه های فولادی به دیوار اطراف محکم می شوند.
پنجره پلاستیکی: استفاده از پلاستیکف در ساختمان پس از جنگ جهانی دوم رایج شد. این مصالح مزایای آلومینیوم را با عمر طولانی و فرم پذیری و همچنین رنگ آمیزی متنوع خود تکمیل می نماید. از پی وی سی خشک پروفیل های متنوعی با هوابندی بسیار عالی برای پنجره ها می سازند که به وسیله پروفیل های فولادی گالوانیزه تقویت می شوند. این نوع پنجره ها نیز به وسیله تسمه های فولادی به دیوار متصل می شوند.
4) ابعاد و اندازه پنجره ها
مقدار نوری که از پنجره می گذرد با تناسب سطح و حجم اتاق می باید متناسب باشد. البته زاویه و شدت تابش نور خورشید در موقعیت های مختلف جغرافیایی متفاوت است. موقعیت جغرافیایی ساختمان و جهت نورگیری آن در تعیین سطح پنجره موثر است. عملکرد فضایی که پنجره نور می گیرد نیز در تعیین سطح پنجره موثر است. سطح پنجره در شمال ایران حدود یک پنجم و در جنوب از یک دهم سطح اتاق هم کمتر است.
5) مشخصات ویژه پنجره ها
براساس شرایط محیطی پنجره ها مشخصات ویژه ای را پیدا می کنند. در مناطق سردسیر و یا گرمسیر به منظور جلوگیری از اتلاف حرارت از شیشه های دو جداره استفاده می نماییم. برای ایمنی و جلوگیری از سرقت، به خصوص در پنجره های طبقه همکف و اول از حفاظ های مناسب استفاده می شود.
